امروزه استفاده از اسکلت‌ها و سازه‌های فلزی و فولادی به دلایل متعددی در صنعت ساخت‌وساز کشور، رشد چشمگیر داشته و روز به روز دارای محبوبیت بیشتری می‌شود. به طور کلی این سازهها و در واقع اسکلت‌بندی‌های فولادی، از نظر تفاوت در نحوه اتصال به دو دسته جوشی و پیچ و مهره‌ای تقسیم‌بندی می‌شوند که در ادامه به آن خواهیم پرداخت. تمامی سازه‌های فلزی پیچ و مهره دارای مزایا و معایبی هستند که در زمان انتخاب، به ما امکان مقایسه می‌دهند. در ادامه این مطلب از مجله ایستا سازه، تمامی مزایا و معایب، نحوه نصب، نکات اجرایی، قیمت هر مترمربع اسکلت پیچ و مهره را بررسی و پاسخی کامل به سوال سازه فلزی پیچ و مهره چیست؟ خواهیم کرد.
سازه فلزی پیچ و مهره چیست؟
برای انجام اتصال‌ها در اسکلت سازه‌های فلزی، روش‌های گوناگونی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ که سازه فلزی پیچ و مهره‌ای یکی از این روش‌هاست. در این روش اتصال‌های میان ستون‌ها و تیرها توسط پیچ و مهره انجام می‌شود که بدیهی است نوع و جنس این پیچ و مهره‌ها مشخص شده و مخصوصاً برای انجام اتصال در سازه فلزی پیچ و مهره به کار می‌رود. در سازه فلزی پیچ و مهره در سایت هیچ‌گونه جوشکاری انجام نمی‌شود و فقط از اتصالات پیچ و مهره استفاده می‌شود. برای آشنایی بیشتر با این سازه در ادامه با ما همراه باشید.
مقایسه سازه فلزی پیچ و مهره‌ای با سازه‌های جوشی
در گذشته به دلیل کمبود امکانات تولید و عدم آگاهی کافی و استناد به منابع محدود بیشتر از روش‌های سنتی مانند جوشکاری در مرحله اتصال اسکلت‌ها استفاده می‌شد؛ ولی امروزه با رشد فزاینده فضاهای صنعتی مانند صنایع آهن و فلزات، تولید لوازم مورد نیاز برای تولید اسکلت فلزی پیچ و مهره‌ای امکان‌پذیر شده است. این نوع اسکلت‌های فلزی به اصطلاح پیش‌ساخته هستند و حدود صفر تا صد تولید این اجزا در کارخانه صورت می‌گیرد و فقط مرحله نصب و تعداد اندکی از عملیات‌های تکمیلی در محل نصب انجام می‌شود. در واقع تمامی تیرها و ستون‌ها به صورت آماده به محل انتقال داده می‌شوند و فرایند نصب شامل جای‌گذاری اجزا و نصب با اتصالات پیچ و مهره است.
استفاده از جوش و فرآیند جوشکاری در اتصال اسکلت‌های فلزی نسبت به سازه‌های فلزی پیچ و مهره، زمان‌برتر بوده و در صورت بروز هرگونه خرابی در این سازه فقط با حذف کردن و برداشتن آن و قرار دادن قطعه بدون آسیب امکان تعمیر وجود دارد؛ در صورتی که در اتصال پیچ و مهره‌ای مراحل تعمیر خیلی سریع‌تر و آسان‌تر صورت می‌گیرد. همچنین میزان مقاومت در مقابل گرما و در صورت آتش‌سوزی در سازه فلزی پیچ و مهره‌ای بیشتر از سازه جوشی است و مقاومت بالاتری در این امر دارد. از طرفی سازه فلزی پیچ و مهره در مقایسه با روش‌های سنتی مانند جوشکاری، نیاز به صرف زمان و دقت زیاد برای جوشکاری در محل وجود ندارد. با وجود اینکه هزینه اولیه‌ی قطعات سازه‌های پیچ و مهره‌ای ممکن است کمی بیشتر از سازه‌های جوشی باشد، اما سرعت نصب بالا، کاهش ضایعات و نیاز به تعمیرات و نگهداری کمتر، در نهایت می‌تواند منجر به صرفه‌جویی در هزینه‌های کلی پروژه شود.
مزایا استفاده از سازه فلزی پیچ و مهره
سازه فلزی پیچ و مهره یکی از بهترین و راحت‌ترین روش‌هایی است که مورد استفاده قرار می‌گیرد. سازه‌های فلزی پیچ و مهره‌ای به دلیل مزایای متعددی که دارند، این روزها استفاده بیشتری در ساخت و سازهای مختلف از جمله سوله‌ها، پل‌ها، ساختمان‌های مرتفع و اسکلت فلزی ساختمان‌ها دارند و محبوب شده‌اند. ساخت این نوع سازهها در کارخانه و تحت شرایط کنترل‌شده انجام می‌شود، که دقت و کیفیت ساخت را به طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد. در حالی که در روش‌های سنتی مانند جوشکاری، کیفیت کار به مهارت و تجربه جوشکار و شرایط محیطی در محل اجرا بستگی دارد که می‌تواند متغیر باشد. همچنین قطعات سازه‌های پیچ و مهره‌ای از پیش در کارخانه تولید و آماده‌ی نصب هستند، که فرآیند نصب را به طور قابل‌توجهی سریع‌تر می‌کند. این امر به خصوص در پروژه‌های بزرگ با زمان محدود، اهمیت زیادی دارد. از مزایا سازه فلزی پیچ و مهره می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کمتر بودن هزینه نصب و مراحل اجرا نسبت به باقی مدل‌های اتصال
- مراحل اجرا و نصب در سازه فلزی نسبت به مدل جوشی خیلی سریع‌تر است؛ چرا که این مدل از سازهها پیش‌ساخته هستند و مراحل جوش اصلی در کارخانه صورت گرفته است.
- باز شدن و استفاده مجدد امکان‌پذیر است.
- بی‌سر و صدا بودن هنگام نصب سازه
- کیفیت ساخت بالا
- عدم نیاز به نیروی کار ماهر و آسانی نصب
- سازه‌های ساخته شده از اسکلت فولادی پیچ و مهره به دلیل مقاومت بالا و حفظ شکل، نیاز کمتری به مراقبت دارند.
- بی‌نیاز بودن به مراحل سخت و پرهزینه جوشکاری و عدم نیاز به فراهم‌سازی وسایل و لوازم جوشکاری که خود یک امر وقت‌گیر و پرهزینه‌تر نسبت به سازه فلزی پیچ و مهره است.
معایب سازه فلزی پیچ و مهره
مشکلاتی که از نادرستی در اجرای اتصالات پیچی در سازه فلزی به وجود می‌آید، می‌توانند به شدت بر عملکرد و میزان مقاومت سازه تاثیرگذار باشند، بنابراین توجه به جزِئیات و استفاده از تجهیزات مناسب، در به کارگیری این نوع سازه‌های فلزی پیچ و مهره‌ای از اهمیت زیادی برخوردار دارد. در کنار مزایای متعددی که سازه‌های فلزی پیچ و مهره‌ای دارند، این نوع سازهها معایبی نیز دارند که باید قبل از استفاده از آن‌ها مورد توجه قرار گیرد. برخی از مهم‌ترین معایب این نوع سازهها عبارت‌اند از:
- شل شدن پیچ و مهره‌ها: پیچ و مهره‌ها می‌توانند با گذشت زمان شل شوند و نیاز به بازرسی و سفت کردن داشته باشند. این امر می‌تواند هزینه‌های نگهداری از سازه را افزایش دهد.
- محدودیت در تنوع طرح: اتصالات پیچ و مهره‌ای محدودیت‌هایی از نظر تنوع طرح ایجاد می‌کنند. این امر به دلیل نیاز به سوراخ‌کاری در قطعات برای عبور پیچ و مهره‌ها می‌باشد.
- محدودیت در ابعاد: ابعاد قطعاتی که می‌توان با استفاده از اتصالات پیچ و مهره‌ای به یکدیگر متصل کرد، محدود است. این امر به دلیل محدودیت‌های فنی مربوط به پیچ و مهره‌ها و اتصالات آن‌ها می‌باشد.
- افت کیفیت در صورت عدم دقت در نصب: در صورت عدم دقت در نصب سازه‌های فلزی پیچ و مهره‌ای، ممکن است کیفیت و مقاومت سازه کاهش یابد. این امر نیاز به نیروهای کار متخصص و با تجربه را برای نصب این نوع سازهها ضروری می‌کند.
با وجود معایبی که ذکر شد، سازه‌های فلزی پیچ و مهره‌ای مزایای بسیار زیادی دارند که آن‌ها را به یک انتخاب مناسب برای بسیاری از پروژه‌های ساختمانی تبدیل می‌کند.
نکات اجرایی اسکلت پیچ و مهره
همان‌طور که پیش‌تر نیز گفتیم، استفاده از اسکلت فلزی پیچ و مهره‌ای در ساختمان‌های اداری، تجاری و مسکونی به دلیل مزایایی که این نوع سازهها دارند، رو به افزایش است؛ این اتفاق در صورتی است که در گذشته فقط و فقط محدود به سوله‌های صنعتی و استفاده در صنایع نفت و گاز بوده است! این نوع سازهها به دلیل دارا بودن سرعت بالا در نصب و بی‌نیاز بودن از عملیات جوشکاری، زمان و هزینه عملیات اجرا را کاهش می‌دهند.
علاوه بر این، سازه‌های فلزی پیچ و مهره‌ای امکان تغییرات و تنظیمات آسان‌تری را فراهم می‌کنند و به راحتی قابل تنظیم و بازیابی هستند. با توجه به این مزایا کامل بدیهی است که گزینه مناسبی برای استفاده در اکثر ساختمان‌ها در نظر گرفته شوند! با این اوصاف در حین اجرای سازه فلزی پیچ و مهره، باید نکاتی را در نظر گرفت که تمامی آن‌ها را در حین توضیح مراحل کار، شرح داده‌ایم.
مراحل نصب اسکلت فلزی پیچ و مهره
نصب اسکلت فلزی پیچ و مهره‌ای یک فرآیند پیچیده است که نیاز به دقت، تمرکز و همچنین آگاهی و توانمندی در پیاده‌سازی دارد. علاوه‌بر آن، طبق اصول اجرایی، دارای مراحل و اولویت‌بندی‌هایی است که در ادامه آن‌ها را بررسی کرده‌ایم:
- در گام نخست باید طرحی دقیق و جامعی به همراه برنامه‌ریزی کامل برای نصب اسکلت فلزی پیچ و مهره‌ای داشت. در این طرح باید محل قرارگیری تمام نقاط مهم و حیاتی در پایداری این سازه ذکر شود؛ به عنوان مثال محل دقیق قرارگیری تمامی ستون‌ها، تیرها و اتصالات میانی.
- در مرحله بعد از اجرای سازه فلزی پیچ و مهره، ستون‌ها طبق طراحی‌های انجام شده، با استفاده از پیچ و مهره‌های مناسب به صورت عمودی و افقی نصب می‌شوند.
- در گام بعدی، لازم است تیرها به صورت افقی و صاف با استفاده از پیچ و مهره‌های مناسب بر روی تیرها قرار بگیرند و به اصطلاح سوار شوند.
- مرحله بعدی نیز مرحله اتصالات میانی می‌باشد؛ جایی که اتصال‌های بین تیرک‌ها و ستون‌ها شکل می‌گیرد. این اتصال‌ها نیز مانند باقی اتصال‌ها باید با پیچ و مهره مناسب صورت گیرد تا مقاومت کافی و مورد نظر حاصل شود.
- پس از انجام تمامی مراحل ذکر شده و تکمیل اتصال‌ها، نصب اسکلت فلزی پیچ و مهره‌ای ما انجام شده و اکنون مرحله تست و بررسی است. در این مرحله سازه مورد تست‌های لازم قرار می‌گیرد تا از مقاوم بودن آن مطمئن شویم.
- مرحله پایانی فرآیند نصب است، باید تکمیل جزئیات صورت گیرد. بعد از انجام این مراحل باید اسکلت فلزی پیچ و مهره‌ای ظاهری شکیل و قابل استفاده پیدا کند. در نظر داشته باشید که برای ثبات مقاومت و امنیت لازم در خصوص مقاومت بالای سازه، نیاز است که تمامی مراحل گفته شده را به خوبی طی کنید.
قیمت هر مترمربع اسکلت پیچ و مهره
قیمت سازه فلزی پیچ و مهره تحت‌تاثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد. برخی عوامل تعیین‌کننده به شرح ذیل هستند:
- میزان حجم و مقیاس بزرگی پروژه: قیمت فولاد به عنوان مصالح اصلی استفاده شده در ساخت اسکلت فلزی پیچ و مهره، بسیار تاثیرگذار در قیمت نهایی است. پروژه‌های بزرگ‌تر هزینه‌های بیشتری هم دارند.
- میزان وزن آهن‌آلات مصرفی: میزان فولاد و آهن‌آلات مورد نیاز برای ساخت این سازهها در قیمت نهایی آن‌ها سهم دارند و می‌توانند موجب افزایش شوند. هرچه میزان استفاده شده از این آهن‌آلات بیشتر باشد، افزایش هزینه را به ارمغان خواهد آورد.
- دستمزد نیروی کار: هزینه نیروی انسانی که در ساخت این نوع اسکلت‌ها دست دارند بسیار مهم است. دستمزد نیروهای کارگر و تکنسین‌های حرفه‌ای باید در تعیین قیمت لحاظ شود.
- اجرت اجرای پروژه: هزینه‌های مربوط به انتقال و جابجایی این اسکلت‌ها به علاوه هزینه‌های اجرا و بنا نهادن پروژه باید در تعیین قیمت در نظر گرفته شود.
با توجه به این عوامل، قیمت نهایی ساخت اسکلت فلزی پیچ و مهره‌ای ممکن است بین پروژه‌ها تفاوت‌هایی باشد؛ در واقع قیمت هر سازه به شرایط خاص هر پروژه بستگی دارد.
نتیجه‌گیری
با در نظر گرفتن تمامی نکات ذکر شده از قبیل معایب، مزایا، مقایسه نحوه نصب، نکات اجرایی و بررسی عوامل موثر بر قیمت سازه فلزی پیچ و مهره، استفاده از این نحوه ساختاری در اسکلت سازه، روشی مقرون‌به‌صرفه است؛ که در مقایسه با دیگر روش‌ها مانند جوشی یا پرچی مقاومت قابل توجه‌ای دارد. همچنین نسبت به اسکلت‌های بتنی صرفه اقتصادی منطقی‌تر و بهتری دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر و اجرای سازه فلزی پیچ و مهره می‌توانید با کارشناسان مجموعه ایستا سازه در ارتباط باشید. در ادامه نیز به سوال‌های متداول در رابطه با اینکه سازه فلزی پیچ و مهره چیست و چه ویژگی‌هایی دارد پاسخ خواهیم داد.
سازه فلزی پیچ و مهره چیست؟
سازه فلزی پیچ و مهره نوعی از سازه‌های فلزی است که در آن به جای استفاده از جوشکاری برای اتصال قطعات، از پیچ و مهره استفاده می‌شود. قطعات این نوع سازهها از پیش در کارخانه تولید و آماده‌ی نصب هستند و به راحتی می‌توان آن‌ها را به یکدیگر متصل کرد.
مزایای استفاده از سازه فلزی پیچ و مهره چیست؟
همان‌طور که قبلاً ذکر شد، سازه‌های فلزی پیچ و مهره‌ای مزایای متعددی از جمله کیفیت بالا، سرعت نصب بالا، ایمنی و پایداری، قابلیت انعطاف‌پذیری، قابلیت بازیافت، و کاهش هزینه‌ها را دارند. علاوه بر این، این نوع سازهها مزایای دیگری مانند ایمنی و سکوت بیشتر در هنگام نصب، ظاهر زیبا و مدرن، و قابلیت نصب در شرایط آب و هوایی مختلف را نیز دارند.
معایب استفاده از سازه فلزی پیچ و مهره چیست؟
در کنار مزایای متعدد، سازه‌های فلزی پیچ و مهره‌ای معایبی نیز دارند. یکی از مهم‌ترین معایب این نوع سازهها، هزینه اولیه‌ی نسبتاً بالای آن‌ها در مقایسه با سازه‌های فلزی جوشی است. علاوه بر این، پیچ و مهره‌ها می‌توانند با گذشت زمان شل شوند و نیاز به بازرسی و سفت کردن داشته باشند.
کاربردهای سازه فلزی پیچ و مهره چیست؟
سازه‌های فلزی پیچ و مهره‌ای کاربردهای بسیار گسترده‌ای در صنعت ساخت و ساز دارند. از جمله مهم‌ترین کاربردهای این نوع سازهها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سوله‌ها: سوله‌ها از جمله مهم‌ترین کاربردهای سازه‌های فلزی پیچ و مهره‌ای هستند. این نوع سازهها به دلیل سرعت نصب بالا، قابلیت انعطاف‌پذیری و ایمنی بالا، برای ساخت سوله‌ها بسیار مناسب هستند.
- پل‌ها: از سازه‌های فلزی پیچ و مهره‌ای می‌توان برای ساخت انواع پل از جمله پل‌های عابر پیاده، پل‌های خودرویی و پل‌های راه‌آهن استفاده کرد.
- ساختمان‌های مرتفع: با توجه به مزایایی مانند کیفیت بالا، ایمنی و پایداری، از سازه‌های فلزی پیچ و مهره‌ای می‌توان در ساخت انواع ساختمان‌های مرتفع نیز استفاده کرد.
- اسکلت فلزی ساختمان‌ها: از این نوع سازهها می‌توان به عنوان اسکلت فلزی در ساخت انواع ساختمان‌ها استفاده کرد.